به گزارش خبرنامه علوم اجتماعی ایران (جریان)، در آستانه سفر دونالد ترامپ به عربستان سعودی، اسوشیتدپرس گزارش داد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا قصد دارد تا در جریان سفر به عربستان سعودی اعلام کند که ایالات متحده از این پس «خلیج فارس» را «خلیج عربی» یا «خلیج عربستان» می‌نامد. این سخنان به گوش ایرانیانی که سالیان دراز شاهد تغییر نام‌ها و ادعای مالکیت‌های فراوان از سوی دیگران بودند، آشنا می‌آمد. از آن سال‌هایی که نام ارومیه را رضائیه گذاشتند تا همین اواخر که امارات به دنبال تصاحب جزایری بود که بیشتر از خودش قدمت داشتند، مردم ایران با چنین سخنانی عجین بودند و هیچ‌گاه منفعالانه از کنار آن عبور نکردند. پس چرا ترامپ باید آزموده را بیازماید؟

بلافاصله پس از این ادعا، موج رسانه‌ای در ایران اوج گرفت. ایرانیان خارج و داخل کشور، سیاستمداران، هنرمندان و هر قشر دیگر از جامعه ایران با هر تریبونی که در اختیار داشتند اتحاد خود را درباره این موضوع بیان کردند. برخی معتقد بودند که سخنان ترامپ بخشی از یک استراتژی سیاسی برای جلب حمایت کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و کاهش نفوذ ایران در منطقه است. تعدادی دیگر به این نکته اشاره کرده‌اند که اظهارات ترامپ ممکن است با اهداف اقتصادی مرتبط باشد چرا که او با طرح موضوع تغییر نام خلیج فارس، به‌دنبال جلب رضایت سرمایه‌گذاران یا شرکت‌های بزرگ در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس است. در این میان کسی نبود که سخنان ترامپ را به عنوان توهینی آشکار به تاریخ، فرهنگ و هویت ملی، خوانش نکرده باشد یا آن را اقدامی صلح‌جویانه تلقی کند. رسانه‌های بین‌المللی نیز به‌گونه‌ای محتاطانه با این موضوع برخورد کردند و نمی‌توانستند موضع خود را صریحانه بیان کنند و در لاک بی‌طرفی خود فرو رفتند. با این حال در چارچوب گفتمان ارتباطات سیاسی، گمان می‌رود مسئله ساده‌تر از این بحث‌ها بوده باشد. این بازی رسانه‌ای، می‌توان نوعی «تست افکار عمومی» دانست تا واکنش ایرانیان و دیگر گروه‌ها را در شبکه‌های اجتماعی ارزیابی کند. ترامپ با طرح موضوعی حساس، می‌خواست میزان حساسیت و انسجام جامعه ایرانی در دفاع از هویت ملی‌شان را بسنجد و آن را در استراتژی‌های آینده به کار گیرد. هرچند که این طعمه پوچ بود و  مدتی بعد کاخ سفید اعلام کرد ترامپ از تغییر نام خلیج فارس منصرف شده است اما هدف ترامپ ، به راحتی محقق شد و با کمترین هزینه، داده‌ای ارزشمند از گفتمان عمومی در ایران به‌دست آورد.

‌

ملیکا تهرانی‌پویا